Get Adobe Flash player

Kappacyzm i gammacyzm wadliwa wymowa głosek „k" i „g",

 

Głoska „k" może być pomijana przez dziecko, wówczas nie usłyszymy „koń", ale „oń", może być realizowana niewłaściwie po przez zmianę miejsca artykulacji, ale najczęściej jest zastępowana głoską „t" lub „h". Niepoprawne wymawianie tych głosek  zaliczane jest do wady wymowy, którą nazywamy kappacyzmem i zwykle występuje w parze z gammacyzmem, czyli niewłaściwą artykulacją głoski „g", będącej dźwięcznym odpowiednikiem głoski „k". W przypadku gammacyzmu, głoska „g" jest realizowana przez „d", co w efekcie daje nam „darnek", zamiast „ garnek lub  „ uwada”, zamiast „ uwaga”. Przyczyną powyższych wad wymowy jest słaba sprawność języka lub ograniczenia fizjologiczne języka.

 

Przyczyny

Przyczyną kappacyzmu i gammacyzmu może być nieprawidłowa budowa podniebienia miękkiego, przerost trzeciego migdałka, niska sprawność języka. Zła praca języka, zwłaszcza jego tylnej części, wynikająca z ograniczonych możliwości fizjologicznych; zamiast wysklepiania się tylnej części języka i zwarcia z podniebieniem miękkim miejsce zwarcia przesuwa się do przodu jamy ustnej.

 

Terapia


Terapia tych głosek nie należy do trudnych ani długotrwałych. Chociaż są to dosyć łatwe głoski, nie muszą pojawić się same, nie należy więc nieustannie poprawiać dziecka, ponieważ jeśli głoska się jeszcze nie pojawiła, to oznacza to, że narządy mowy -  w tym przypadku podniebienie miękkie i język nie są jeszcze przygotowane do artykulacji głosek tylnojęzykowych. Warto wtedy skorzystać z fachowej porady u logopedy, który wywoła głoski i poprowadzi dalszą terapię lub pokaże jak je utrwalać i automatyzować, by pojawiły się w mowie potocznej. Najłatwiejszym sposobem wywołania głoski „k", są ćwiczenia języka, które pomogą usprawnić jego pracę.

Logopeda  najczęściej prosi dziecko, o wypowiadanie głoski „k" i w tym samym czasie delikatnie popycha ku tyłowi szpatułką język. W przypadku tego ćwiczenia, praktycznie natychmiast uzyskujemy głoskę „k", nie pojawia się ona jednak od razu w mowie dziecka.
Wymaga utrwalania w sylabach i wyrazach, następnie jest wymawiana przez dziecko w wyrażeniach oraz zdaniach, specjalnie dostosowywanych przez logopedę dla konkretnego dziecka.

Sprawny język jest niezbędny do prawidłowej wymowy nie tylko głosek /k/ i /g/, ale wszystkich innych, dlatego warto już z maluszkami usprawniać go. Dziecku, które nie jest w stanie jeszcze powtarzać po nas pewnych ćwiczeń, można wykonać masaż języka: Palcem owiniętym gazą możemy wykonywać ruchy okrężne po języku. Można również wykorzystać szczoteczki do mycia zębów, obecnie na rynku jest dostępna cała masa szczoteczek silikonowych przeznaczonych dla niemowląt, wśród nich jest szczoteczka zakładana na palec, sprawdza się ona doskonale w masowaniu języka. Dla dzieci  starszych, oprócz masaży  pomocne są  czynne  ćwiczenia.

 

ĆWICZENIA:

Zabawa fabularyzowana :


„Chory krasnoludek

Krasnalek był chory i leżał w łóżeczku i przyszedł pan doktor

-Jak się masz krasnalku?

Krasnalek kaprysi, ziewa, nie chce jeść, nie chce pić. Chyba się przeziębił:

Ziewa szeroko z opuszczoną nisko dolną szczęką: aaaaaaaaaa

Nie chce jeść i bardzo chudnie: wciąganie policzków

Kaszle: z wysuniętym na zewnątrz językiem

Chętnie ssie smoczek: naśladowanie odruchu ssania

Bardzo marudzi: mmmm (murmurando)

Wzywamy pogotowie, pogotowie jedzie: eo, eo, au, au, ay, ay, iu, iu,yu, yu

Pan doktor zaleca:

Płukanie gardełka (gulgotanie)

Połykanie pastylek (naśladowanie połykania)

Oglądanie gardła w lusterku (podczas wymawiania samogłosek)

Krasnalek zmęczony zabiegami ziewa (szeroko), ziewa i usypia:

Chrapie (na wdechu)

Chrapie (na wydechu)

Budzi się. Będzie brał inhalacje:

Zaciska na przemian dziurki nosa (w tym czasie oddycha wolną dziurką)

Wdycha powietrze nosem - wydycha ustami.

Zdrowy krasnoludek ma apetyt, zamyka usta i żuje coś smacznego (naśladowanie żucia).Po posiłku krasnal dostał czkawki: Ap-ap, op-op, up-up, ep-ep, yp-yp, ip-ip.

Kiedy czkawka minęła postanowił pobawić się kolorowymi skrawkami papieru, które zdmuchiwał z blatu stołu. Papierki frunęły daleko, bo krasnal dmuchając na nie mówił: pa, po, pe, pi, pu, py (moment zwarcia przy p przedłużyć). Kiedy buzia mu się zmęczyła postanowił dmuchać na papierki przez nos.


Kiedy głoska „k" pojawi się w mowie dziecka, bardzo często samoistnie pojawia się również głoska „g", ponieważ wymowa tych głosek jest identyczna, różnią się one od siebie tylko dźwięcznością. Jeśli to nie nastąpi, postępujemy analogicznie jak z głoską „k".


Jeśli wasze dziecko już wymawia głoskę /k/ w izolacji można ją utrwalać:

- w sylabach:     ka, ko, ke, ku, ke, ky

ok, ok, ek, uk, yk, oka, oko, eke, uku, yky

-  w logotomach :

kak, kek, kok, kuk
ak-ka, ek-ke, yk-ko, ik-ko, uk-ku,   kka, kke, kko, kku, kką, kkę

- w wyrazach:  kat, kefir, kot, kuna, konsul, kęs, matką, taka, koło, tykanie, lokata, pokotem, daleko, pokuta, ukos, tak, lek, stuk, pik. lok, luk, krzyk
mekka, mokka, lekko, lekkoduch,kakadu, rokoko, kukuryku, kukurydza, kokosy,

- odbitki w zestrojach akcentowych:
tak kazali, brak kapitału, kubek kefiru, stuk kołatki, wzrok kanibala, mrok kościelny.

opracowanie: Jolanta Bartodziej

logopeda